Murat Moroğlu – Bana Hayallerini Anlat

Uluslararası The Cartoon Mill Çizgi Film Festivali’inden bir görüntü

Didem Elif – Geçen hafta Kaş’ta Türkiye’nin ilk Çizgi Film okulu The Cartoon Mill bünyesinde gerçekleşen Nitelikli Çocuk Edebiyatı atölye çalışmanıza katılma şansım oldu. Ben şahsen Nitelikli Çocuk Edebiyatı deyince seminer gibi bir şeye geldiğimi sanıyordum. Ama biz o gün bildiğimiz çocuklar gibi oyunlar oynadık. Uzun zamandır, bu kadar içinde bulunduğum anı unutarak, eğlenmemiştim. Üstelik ebe olduğum hafıza oyununda çok zorlanmama rağmen kazandım ki son dakikaya kadar kaybettiğimi düşünüyordum. Hafızamı çok kötü bulmamdan dolayı performansım beni inanılmaz motive etti. Üzerimdeki etkileri ve bana kazandırdıklarını uzun uzun anlatasım var ama esas sizden dinleyelim istiyorum. Bize Nitelikli Çocuk Edebiyatı atölye çalışmasının amacından ve içeriğinden bahseder misiniz?

Bireyin Kendini Fark Etmesini Sağlıyor

Murat Moroğlu – Öncelikle bu atölyeye katılmanızı bir şans olarak görmeniz benim için önemli bir duygu, bunun için teşekkür ederim. Her şeyden önce şunu ifade etmek isterim ki hem nitelikli çocuk kitapları hem de yaratıcı drama bireyin ilk olarak kendini fark etmesini sağlıyor. Bu iki alan bunu yaparken “parmak göstererek değil” bireyin neden-sonuç ilişkisi içinde bunu fark etmesini sağlıyor. Bu süreci birey için anlamlı bir fark ediş süreci olarak görüyorum. Mesleğimin son 5 yılındaki yaratıcı drama atölyelerimde özellikle nitelikli çocuk edebiyatı ürünleri kullanmaya özen gösteriyorum. Çünkü bireyin kendine ve çevresine olan farkındalık sürecine bu iki alanın katkısının –üstelik birlikte- önemli ölçüde olduğuna inanıyorum. Bu atölyeyi yaratıcı drama ve nitelikli çocuk edebiyatı alanında birkaç yıllık birikimden sonra oluşturdum.

Alandaki önemli hocalarım ve arkadaşlarımdan “Nalan Olgun, Özlem Gökbulut, Yılmaz Erdal, Zeki Özen, Şeyda Orhan ve Oylum İspir” den görüşler alarak bir yıllık bir zaman diliminde ortaya çıkardım. Sonrasında hem çocuk atölyelerimde (6, 7, 8, 9, 10, 11 ve 12 yaş) hem de yetişkin atölyelerimde bol bol deneyimledim. Amacım, insanlarda yaşı ne olursa olsun kitap okuma ilgisi ve sevgisi oluşturmak ya da var olan duyguya katkı yapmaktı. Bunu sadece “kitap okumalısınız” cümlesi ile değil de oyunlarla, kitap kahramanları ve onların kullandıkları araç-gereçlerle, yaşadıkları mekân ve arkadaş gruplarıyla canlandırmalar yaparak sağlamaktı. Yani öğretmenlerin kitapları, çocuklara okuyup geçmesinden öte bir şey düşündüm. Çocukların kitapla, sayfalarıyla oyunlar oynamasını istedim, kitapları daha çok benimsemeleri ve sevmeleri için.

İçeriğinde, oyunlar vardı… Kahramanlarla ve kahramanların yaşadıkları anlarla ilgili olan canlandırmalar vardı… Tüm bunların tek bir amacı vardı o da çocukların kitaplarla daha çok bütünleşmesini sağlamaktı. Bunu da öğretmenlere veya çocuklarla iletişim kuran insanlara aktarmak istedim ki onlarla birlikte daha çok çocuğa ulaşabilelim.

Nitelikli Çocuk Edebiyatı Atölye Çalışması – Kaş

Hemen Tüketilecek Eserler Değiller

Didem Elif – Bu yıl ikincisi düzenlenen Uluslararası The Cartoon Mill Çizgi Film Festivali kapsamında gerçekleştirdiğiniz ve benim katıldığım etkinlik, anladığım kadarıyla atölye çalışmanızın küçük bir parçasıydı. Normalde kaç saat sürüyor Nitelikli Çocuk Edebiyatı atölye çalışması?

Murat Moroğlu – Bu atölye normalde 12 tam saatlik bir atölye çalışması. Bu da yaklaşık olarak neredeyse bir eğitim-öğretim dönemini kapsıyor. Bunun da bir alt metni vardı. O da nitelikli çocuk edebiyatı örnekleri o kadar kapsamlı ve derin ki üzerinde uzun uzun düşünmek gerekiyor. Hemen tüketilebilecek eserler değiller. Yorumlamak, detaylandırmak yaşama katmak, yaşamla ilişkisinin kurulması gerekiyor, çocuklara ulaşabilmesi için eserin. Bunlar da bir okunuşta yapılabilecek şeyler değil. Buradan hareketle annelere, babalara ve eğitimcilere “nitelikli çocuk kitapları” üzerine biraz daha fazla zaman ayırınız” mesajını verdiğimi düşüyorum.

Her Yaştaki Birey Oyunu Sever

Didem Elif – 2,5 yaşında bir kızım var, her çocuk gibi oyun delisi ancak benim o gün fark ettiğim bir şey varsa büyüklerin de içindeki çocuğa alan açmasına çok ihtiyacı olduğu. Atölyenizdeki oyunlar belli ki büyüklerin içindeki çocuk için hazırlanmış. Bununla ilgili ne söylemek istersiniz?

Murat Moroğlu – Biz yetişkinler oyunları daha çok çocuklar için düşünürüz. Oysaki oyun doğası gereği her yaştaki insan içindir. Oyunun yaşı yoktur. Her yaştaki birey oyunu sever ve oynamak ister. Kazanmak ister. Mutlu olmak, eğlenmek ister. Oyun, içindeki gerilimden, çatışmadan dolayı insanın duygularına hitap eder. Bizim eğitim sistemimizdeki en büyük eksikliktir, oyun. Çocuklarımız daha çok oyun oynasa yaşamı kendiliğinden keşfedecekler. İnsan ilişkilerini kendileri yaşayarak daha anlamlı bir noktaya çekecekler farkında olarak ya da olmadan. Ama yaptıkça da bir farkındalık kazanacaklar. Oyunların, bireylerin neden-sonuç ilişkisi kurma becerilerini geliştirmelerinde ciddi katkıları vardır. Bunu bilmek lazım. Bundan dolayı ülkemizin her eğitimcisine her ebeveynine oyunun önemini anlatmak gerekir. Maalesef ülkemizde çocuklar yeterince oyun oynayamıyor. Bu da çocuklarımızın bazı gelişimlerinin eksik kalmasına neden oluyor.

Bana Hayallerini Anlat

Didem Elif – Bana Hayallerini Anlat adında Fatih Küçük’ün resimlediği bir çocuk kitabınız var. Her şeyden önce bizim için çok anlamlı çünkü Duru’nun ilk imzalı kitabı oldu bu. Tekrar teşekkür ederiz. Yaratıcı Drama Eğitmeni olarak çocuk kitaplarının çocuklar üzerindeki etkileri hakkında ne düşünüyorsunuz?

Murat Moroğlu – Çocukların imzalı ilk kitaplarının “Bana Hayallerini Anlat” olması beni nasıl mutlu ediyor anlatamam. Kendimi meyvesi güzel olan bir ağaç gibi hissediyorum. Ben bir süredir “estetik insan” kavramına kafa yoruyorum. Kimdir estetik insan? Haklarını bilen, insan, hayvan ve doğa haklarına saygı duyan, ötekileştirmeyen, hayalgücü gelişmiş, kendinin ve çevresinin farkında olan, kendini ifade etmesini bilen gibi gibi… kazanımlara sahip olan kişidir. Ben bu kazanımların bireyler üzerinde yaşamboyu oluşmaya, devam edeceğini düşünüyorum. Bireyde daha kısa da oluşabilmesi için erken yaşlarda insanlara ulaşmak gerekiyor diye düşünüyorum. Bu noktada da nitelikli çocuk kitaplarını anlamlı ve güzel bir başlangıç olarak görüyorum. Ülkemizin daha fazla estetik bireye ihtiyacı var ve başlangıç da bence nitelikli çocuk kitapları.

Toplumsal Duyarlılık

Didem Elif – O gün etkinliğinizde nitelikli çocuk kitaplarının sadece küçüklerin değil büyüklerin de dünyasına zenginlik kattığından bahsettiniz. Bunu biraz açar mısınız?

Murat Moroğlu – Bence, bir çocuk kitabının nitelikli olup olmadığını anlamanın önemli bir yoludur, o kitabın yetişkinlerin duygu ve düşüncelerine hitap etmesi. Yetişkin olarak bir nitelikli çocuk edebiyatı eserini okuduğunuzda düşünmeye ve duyguları yaşamaya başlıyorsanız elinizdeki eser önemli bir eserdir. Çünkü ülkemiz yetişkinleri ne yazık ki çocukken (ortalama) çok fazla nitelikli çocuk kitapları okumadılar. Bu da “bizde” yani yetişkinlerde “toplumsal duyarlılık” noktamızın gelişmemesine neden oldu. En azından ben öyle düşünüyorum. Her şeyden önce bu eksiğimizi kapatıyor, nitelikli çocuk kitapları… Bunun gibi birçok eksiğimiz de kapatıyor. Farklı açılardan bakabilmek, insanlara sempatik ve anlayışlı yaklaşabilmek gibi gibi…

Nitelikli Çocuk Kitapları

Didem Elif – Hem çocuklara hem büyüklere tavsiye ettiğiniz kitaplar olduğunu biliyorum. Son olarak nitelikli çocuk kitaplarıyla ilgili önerilerinizi sevgili okuyucularımızla paylaşabilir misiniz? Bizi buraya kadar okumuşlarsa mutlaka ilgileneceklerini düşünüyorum çünkü.

Murat Moroğlu – Şunu belirtmeliyim ki bu alan son 15 yılda çok fazla değişti ve gelişti. Özellikle Avrupa ve Güney Amerika’da… Alandaki son gelişmeleri takip etmeyi, kendi instagram ve facebook sayfalarımda kitap tanıtmayı kendime bir görev olarak gördüm. Açıkçası biraz da eksiğiz bu alanda ve tamamlamaya çalışıyorum kendimce… Ülkemizde Yapı Kredi Yayınları, İşkültür yayınları, Sarıgaga Yayınları, Büyük Düşler Yayınları, Çocuk Cenneti Kitaplığı, Pearson Yayınları, Nar Yayınları, Mikado Yayınları gibi birçok yayınevi nitelikli eserler yayınlıyorlar, buraları takip edebilirler. Ayrıca aldıkları bir kitabı bir defa okumasınlar defalarca okuyabilirler. Çocuklar varsa eğer, onların olan bir kitaplık yaptırabilirler. Unutmasınlar her kitap değil nitelikli kitaplar okunmalıdır. Son olarak “öğreten kitaptan uzak dursunlar.” Söyleşi için çok teşekkür ederim.

Didem Elif: Benim için çok anlamlı ve keyifli bir söyleşi oldu. Hem söyleşi için hem de hayallerinin peşinden giden nesillere katkınız için ben teşekkür ederim.